Korona günlerinde Malta’da neler olup bittiğini, adada ne gibi önlemler alınıp nelerin değiştiğini ‘Bir Küçük Virüslü Ülke: Corona Virüsü Nedeniyle Malta’ya Seyahat Etmek Güvenli Mi?’ ve ‘Gün Gün Malta’da Korona Virüsü Vakaları ve Alınan Önlemler’ başlıklı yazımlarda anlatmıştım fakat dünyanın her yerinde olduğu gibi burada da gündem saat saat değiştiği için, orada verdiğim bazı bilgiler artık geçerliliğini yitirdi ve ben de 11 Mayıs 2020 itibariyle Malta’da durumların nasıl olduğundan bahsetmek istedim.
Öncelikle iyi haber; gün itibariyle Malta’da korona aktif vaka sayısı 58 kişiye kadar düştü. Adaya virüsün geldiği ilk günden bu yana tepe noktasının (en fazla aktif sayının olduğu gün) 352 kişi olduğunu düşünürsek, enfekte olan 496 kişinin 433 kişinin iyileşip 5 kişinin hayatını kaybetmesini olumlu olarak algılayabiliriz.
Tabii gönül isterdi ki kimse ölmesin fakat yine işe iyi yanından bakarsak, hayatını kaybeden 5 kişinin 5’i de 70-90 yaşları arasında ve başka kronik hastalıkları da bulunan insanlardı dolayısıyla maalesef hayata tutunamadılar.
Yine iyi yanından bakarsak, yaşları 70-90 arası değişen birçok kişi de iyileşti ve gün itibariyle Covid-19 nedeniyle hastanelerde yatılı tedavi gören insan sayısı sadece 8. Yani bence gerçekten şanslıyız ki durum içler acısı bir hal almadan kontrol altına alındı.
Peki son zamanlarda vaka sayısı bu kadar azalında adada neler değişti? Mesela Malta Havalimanı açıldı mı?
Günlük aktif vaka sayısı 1-2 kişiye kadar düşünce Malta Hükümeti bugüne kadar alınan bazı sıkı tedbirleri gevşetme kararı aldı. Bu kararların en önemlisi artık bazı iş yerlerinin açılabileceği konusundaydı, diğeri de, daha önce halka açık ortamlarda 3 kişiden fazla bir arada bulunmak yasakken, bu rakamı 4’e cikardılar. Bu arada “5 kişi çıksak nolur ya” diye düşünmemek lazım zira ceza yazma yetkisi olan abilerimiz sokakta 4’ten fazla kişiyi yan yana görünce acımıyor, yazıyor 100 Euro cezayı.
Dediğim gibi 4 Mayıs 2020 itibariyle bazı iş yerlerinin açılmasına izin verdiler fakat restaurant, café, bar gibi insanların sosyalleşebileceği yerlerin açılması hala yasak ve sadece paket servis şeklinde hizmet verebiliyorlar.
Şu anda açık olan iş yerleri (non-essential olarak geçiyor yani aslında çok da lazım olmayan şeyler);
• Loto vs. oynanan yerler.
• Araç muayene istasyonları.
• Kıyafet, çanta vs. satan mağazalar.
• Kuyumcular.
• Parfümeri ve kozmetik mağazaları.
• Ev dekor mağazaları.
• Oyuncakçılar.
• Çiçekçiler.
Gördüğünüz gibi şu an için sadece aslında “olmasa da olur” kategorisindeki iş yerleri açık ve buralara girerken maske takma zorunluluğu var. Maske takılmadığı durumlarda ceza yok (her ne kadar bazı dükkanlar “maskesiz giremezsiniz yoksa ceza yersiniz” diye korkutmaya çalışsa da) ve maskelerin fiyatları hükümetin müdahelesiyle 0.98 Euro olarak sabitlendi. Eczacılar ve maske satan diğer iş yerleri bu duruma önce karşı çıksa da, hükümet “zararınızı biz karşılayacağız” deyince doğal olarak anlaşmaya vardılar.
Bunların dışında hayat stabil gidiyor ve aslında çok da normalleşen bir şey yok.
Vaka sayısı düştükçe ve havalar ısındıkça tabii ki insanlar sokağa daha sık çıkmaya başladı, bunun sayılara ne gibi etkisi olacağını önümüzdeki bir kaç hafta içerisinde göreceğiz.
Mayıs ayı içerisinde en fazla pozitif vaka sayısının bulunduğu gün 3 Mayıs 2020 tarihiydi ve 9 yeni vaka bulunmuştu. Bunun dışındaki günlerde günlük pozitif vaka sayısı 1-3 kişi olarak devam ediyordu ama dün, yani 11 Mayıs 2020 tarihinde rakam yine 6 kişiye yükseldi ve bu da R0 oranının biraz da olsa 1’in üzerinde çıkmasına neden oldu.
Bu arada R0 (R sıfır) oranı nedir ve neden önemlidir diye merak edenler için ufak bir bilgi;
• Eğer R0 oranı 1’in altındaysa, enfekte olan her 1 kişi, 1’den daha az sayıda yeni vakanın oluşmasına sebep oluyor ve bu da zaman içerisinde yavaş yavaş virüsün yok olacağı anlamına geliyor.
• Eğer R0 oranı 1 ise, enfekte olan her bir kişi yeni bir kişinin daha enfekte olmasına sebep oluyor ve bu da virüsün stabil şekilde devam etmesine neden oluyor.
• Eğer R0 oranı 1’in üzerinde ise, enfekte olan her bir kişi birden fazla kişinin daha enfekte olmasına sebep oluyor ve bu da büyük bir salgına sebep oluyor.
Dediğim gibi bu oran şu an Malta’da hala 1’in biraz üzerinde ve tahmin edilebileceği gibi Malta Havalimanı hala kapalı. Ekonomik nedenlerden dolayı ne zaman açılacağıyla ilgili hükümete çok baskı yapılıyor fakat hükümet net bir yanıt vermekten kaçınıyor. Gün itibariyle ne zaman açılacağını Malta Hükümeti dahil hiç kimse bilmiyor.
Bi an önce bu virüs illetinden kurtulup eski sağlıklı ve “normal” günlerimize dönmek dileğiyle.
Sağlıklı kalın, #evdekalın.